Karar No : 2021/UY.II-2142
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2021/408998 İhale Kayıt Numaralı “Hisarcık – Gediz İl Yolu Km:0+000-35+906 Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Köprü İşleri ve Üstyapı (Bsk) İnşaatı Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Karayolları 14. Bölge Müdürlüğü tarafından 13.08.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Hisarcık – Gediz İl Yolu Km:0+000-35+906 Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Köprü İşleri ve Üstyapı (Bsk) İnşaatı Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Yafa Müh. Müş. İnş. San. ve Tic. A.Ş.nin 28.09.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 01.10.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 14.10.2021 tarih ve 47934 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.10.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2021/1695 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, idarece B-O-10 poz numaralı iş kaleminin alt analizinde yer alan 10.330.5441 poz numaralı analiz girdisi miktarının 0,2 kg yerine sehven 0,0002 kg olarak yazıldığı, söz konusu miktar hatası düzeltilerek analizin yeniden oluşturulması neticesinde söz konusu iş kalemi içerisinde yer alan 10.120.1030 analiz girdisinin açıklama istenilmeyecek analiz girdisi durumundan açıklama istenilecek analiz girdisi durumuna geçtiği, bahse konu iş kalemindeki fiyat artışı sebebiyle fiyat dışı unsur puanlamasının da değişeceği, isteklilerin tekliflerini Şartname’nin sınırladığı oranlara bağlı kalarak verdikleri, tekliflerde oluşacak farklılıkların yaklaşık maliyeti ve dolayısıyla sınır değeri de değiştireceği, bu durumun ihale sonucunu etkileyeceği ve istekliler arasında haksız rekabete yol açacağı, bu şartlarda sözleşme imzalanması durumunda işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği, ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş ve proje değişikliğine bağlı olarak yeni iş kalemi/grubu ortaya çıkabileceği, böyle bir durumun ortaya çıkması durumunda bu madde kapsamında hesaplanan yeni birim fiyatın hangi yaklaşık maliyete oranlanarak tespit edileceğinin belirsiz olduğu, dolayısıyla ihalenin iptal edilmesi gerektiği, ayrıca Kamu İhale Genel Tebliği ve Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin hiçbir maddesinde yaklaşık maliyette sehven yanlışlık yapılması sonucunda ihale tarihinden sonra yaklaşık maliyetin değiştirilebileceğine ilişkin bir hüküm veya açıklama bulunmadığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler” başlıklı 8’inci maddesinde “(1) İdare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre miktar tespiti ve fiyat araştırması yapılmak suretiyle ihale konusu işin KDV hariç yaklaşık maliyeti hesaplanır ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir.
(2) Ön ilan yayımlanmadan önce yapı tekniği ve ihtiyaç programına göre tahmin edilen fiziki miktar veya kapsam esas alınarak hesaplanan yaklaşık maliyet, ihale veya ön yeterlik ilanı öncesi gerekiyorsa yeniden hesaplanır.
(3) İhale konusu işin bir kısmına teklif verilmesinin mümkün olduğu hallerde, yaklaşık maliyet her bir kısım için ayrı ayrı olmak üzere işin tamamı dikkate alınarak hesaplanır.
(4) İhale konusu işin bünyesine girecek veya yardımcı olarak kullanılacak malzeme, araç, teçhizat, makine ve ekipman gibi unsurların idare tarafından verilmesi durumunda; yaklaşık maliyet, bu unsurların bedeli hariç tutularak hesaplanır ve bu unsurların listesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinin ekine konulur.
(5) İhale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet teklif fiyatları ile birlikte açıklanır. Bu aşamadan önce yaklaşık maliyet açıklanamaz ve ilan edilemez. Pazarlık usulü ile yapılan ihalede ise yaklaşık maliyet, son yazılı teklifler ile birlikte açıklanır.
(6) Yaklaşık maliyetin idarelerce hesaplanması esastır. Ancak, işin özelliğinden dolayı, idarelerce hazırlanmasının mümkün olmaması sebebiyle teknik şartnamenin danışmanlık hizmeti alınarak hazırlatılması durumunda, yaklaşık maliyet de bu kapsamda hesaplatılabilir.” hükmü,
Anılan Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktarların tespiti” başlıklı 9’uncu maddesinde “(1) Yaklaşık maliyet hesabına esas miktarların tespiti için öncelikle aşağıda yer alan çalışmaların yapılması gereklidir:
a) Arazi ve zemin etüdünün yapılması; uygulama projesi üzerinden anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde arazi ve zemin etüt çalışmalarının; ön ve/veya kesin proje üzerinden birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde ise, mümkün olan arazi ve zemin etüt çalışmalarının yapılmış olması zorunludur.
b) Proje zorunluluğu; bina işlerinde uygulama projesi, diğer işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımları için uygulama projesi, yapılamayan kısımları için kesin proje; doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan işler ile ihale konusu işin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ise ön ve/veya kesin projenin hazırlanması ve yaklaşık maliyetin söz konusu projelere dayanılarak hesaplanması gerekir.
c) Mahal listesi hazırlanması; ön, kesin veya uygulama projelerine dayalı olarak, işin bünyesindeki imalat kalemlerinin adını ve yapılacağı yerleri gösteren ve yaklaşık maliyetin hazırlanmasına esas teşkil eden mahal listeleri hazırlanır.
ç) Metraj listelerinin hazırlanması; ihale konusu işe ait proje ve mahal listelerindeki ölçü ve tariflere göre işin bünyesine giren imalatların hangi kısımda ve ne miktarda yapılacağının belirlenmesi amacıyla; anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde iş kalemi ve/veya iş grubu, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde ise iş kalemi şeklinde metraj listeleri düzenlenir.
d) Birim fiyat ve imalat tariflerinin hazırlanması; Ön ve/veya kesin projeye dayalı olarak birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde, idareler, iş kaleminin adını, yapım şartlarını, ölçü yeri ve şeklini, birimini, birim fiyata dahil ve hariç unsurları ihtilafa meydan vermeyecek biçimde teknik olarak açıklayan birim fiyat tarifleri hazırlar. …” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 11’inci maddesinde “İş kalemi ve/veya iş grubu şeklinde tespit edilen imalat miktarlarının, Yönetmeliğin 10 uncu maddesine göre belirlenen ve yüklenici karı ve genel gider ihtiva etmeyen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutar KDV hariç olarak hesaplanır ve bulunan bu tutara % 25 oranında yüklenici kar ve genel gider karşılığı eklenmek suretiyle yaklaşık maliyet tespit edilir.
(2) Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına ilişkin hesap cetveli ve icmal tablosu hazırlayanlarca imzalanmak suretiyle ihale onay belgesine eklenir.
(3) Yaklaşık maliyet, güncelliğini kaybetmesi halinde, ilk ilan veya davet tarihine kadar güncellenir.” hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan geçerli teklifler tespit edildikten sonra;
Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerindeki ve % 40’ının altındaki teklifler dikkate alınmaksızın, geçerli tekliflerin aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanır.
…
45.1.1.4. Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerinde ve % 40’ının altındaki teklifler dışında tek geçerli teklif bulunması durumunda; “Tort2” değeri tek geçerli teklife eşittir. Yaklaşık maliyetin % 40 – % 120 aralığında geçerli teklif bulunmaması durumunda; sınır değer yaklaşık maliyetin % 40’ıdır. (45.1.1.) maddesine göre yapılan hesaplama sonucunda sınır değerin yaklaşık maliyetin % 40’ının altında çıkması durumunda sınır değer yaklaşık maliyetin % 40’ı olarak belirlenir.
Sınır değer hesaplanmasında idarelerin faydalanmasına yönelik olarak hazırlanan “Yapım işlerinde sınır değer hesaplama aracı” programına Kurumun (www.kik.gov.tr) internet sayfasından erişilebilir.
45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır.
45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.
…
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
…
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir. …” açıklaması,
Anılan Tebliğ’in “Yeni iş kaleminin birim fiyatının tespit edilmesi” başlıklı 53.5’inci maddesinde “Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22 nci maddesinin beşinci fıkrasına göre;
a) Yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kaleminin bulunması halinde, anılan Şartname maddesi uyarınca hesaplanan yeni birim fiyat (YBF); yüklenici tarafından benzerlik gösteren iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın (BİTBF), idarece aynı iş kalemi için resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyata (BİHBF) oranı (0,90’ı aşmamak üzere) ile yeni iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın (BF) çarpılması sonucunda elde edilen tutarı geçemez. Bu itibarla, nihai olarak yeni iş kaleminin birim fiyatının hesaplanmasında aşağıdaki formül kullanılır.
YBF: Yeni iş kaleminin birim fiyatı
BF: Resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak (%25 oranında kar ve genel gider dahil) hesaplanan yeni iş kalemine ait birim fiyat
BİTBF: Yüklenici tarafından benzerlik gösteren iş kalemi için teklif edilen birim fiyat
BİHBF: İdarece yeni iş kalemine benzerlik gösteren iş kalemi için resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak (%25 oranında kar ve genel gider dahil) hesaplanan birim fiyat
Örnek olarak, yeni birim fiyat hesaplanan bir işte; yüklenici tarafından yeni iş kalemine benzerlik gösteren iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın 80 TL, idarece aynı iş kalemi için resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın 100 TL, resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan yeni iş kalemine ait birim fiyatın 120 TL olduğu bir durumda yeni iş kalemine ait birim fiyatın tespiti yukarıdaki formül kullanılarak aşağıdaki şekilde yapılır.
Bu durumda Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 nci maddesi uyarınca yeni iş kalemine ait birim fiyatın 105 TL olarak hesaplanması halinde, bu tutar, 96 TL’den büyük olduğu için yeni iş kalemine ait birim fiyat nihai olarak 96 TL olarak belirlenmeli ve hakediş ödemelerinde bu birim fiyat dikkate alınmalıdır.
Öte yandan aynı örnek için yeni iş kalemine ait birim fiyatın 85 TL olarak hesaplanmış olması halinde ise; bu tutar, 96 TL’den küçük olduğu için yeni iş kalemine ait birim fiyat 85 TL olarak belirlenmeli ve hakediş ödemelerinde bu birim fiyat dikkate alınmalıdır.
b) Yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kaleminin bulunmaması halinde, yeni birim fiyat (YBF); yeni iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın (BF) %90’ını geçemez. Bu itibarla, nihai olarak yeni iş kaleminin birim fiyatının hesaplanmasında aşağıdaki formül kullanılır.
Örnek olarak, resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan yeni iş kalemine ait birim fiyatın 120 TL olduğu bir durumda yeni iş kalemine ait birim fiyatın tespiti yukarıdaki formül kullanılarak aşağıdaki şekilde yapılır.
Bu durumda, Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 nci maddesi uyarınca yeni iş kalemine ait birim fiyatın 110 TL olarak hesaplanması halinde, bu tutar, 108 TL’den büyük olduğu için yeni iş kalemine ait birim fiyat nihai olarak 108 TL olarak belirlenmeli ve hakediş ödemelerinde bu birim fiyat dikkate alınmalıdır.
Öte yandan aynı örnek için yeni iş kalemine ait birim fiyatın 100 TL olarak hesaplanmış olması halinde ise; bu tutar, 108 TL’den küçük olduğu için yeni iş kalemine ait birim fiyat 100 TL olarak belirlenmeli ve hakediş ödemelerinde bu birim fiyat dikkate alınmalıdır.” açıklaması yer almaktadır.
Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Projelerin uygulanması” başlıklı 12’nci maddesinde “(1) Sözleşme konusu işler, idare tarafından yükleniciye verilen veya yüklenici tarafından hazırlanıp idarece onaylanan uygulama projelerine uygun olarak yapılır.
(2) Birim fiyatlı işlerin, onaylı uygulama projesi hazırlanmamış kısımlarına idarenin izni olmadan başlanamaz. Aksine bir davranışın sorumluluğu yükleniciye aittir.
(3) Projelerin zemine uygulanması sırasında meydana gelen hataların sorumluluğu ve hataların neden olduğu zararlar ve giderler yükleniciye ait olup, bunun sonucu olarak meydana gelen hatalı işin bedeli de yükleniciye ödenmez.
(4) İdare, sözleşme konusu işlerle ilgili proje v.b. teknik belgelerde, değişiklik yapılmaksızın işin tamamlanmasının fiilen imkansız olduğu hallerde, işin sözleşmede belirtilen niteliğine uygun bir şekilde tamamlanmasını sağlayacak şekilde gerekli değişiklikleri yapmaya yetkilidir. Uygulama projelerinde değişiklik yapılması, 22 nci maddede yer alan esaslar göz önünde bulundurularak hesaplanacak bedel karşılığında, yükleniciden de istenebilir. Yüklenici, işlerin devamı sırasında gerekli görülecek bu değişikliklere uygun olarak işe devam etmek zorundadır. Proje değişiklikleri, ilk projeye göre hazırlanmış malzemenin terk edilmesini veya değiştirilmesini veya başka yerde kullanılmasını gerektirirse, bu yüzden doğacak fazla işçilik ve giderleri idare yükleniciye öder. Proje değişiklikleri işin süresini etkileyecek nitelikte ise yüklenicinin bu husustaki süre talebi de idare tarafından dikkate alınır. …” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22’nci maddesinde “(1) 12 üncü maddenin 4 üncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21 inci maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilir. Bu şekilde hesaplanacak ilave işlerin bedelleri; birim fiyat sözleşmelerde yeni birim fiyatlar üzerinden, anahtar teslim götürü bedel sözleşmelerde ise yeni birim fiyatlar üzerinden hesaplanacak artış tutarına göre belirlenecek ilerleme yüzdeleri esas alınarak yükleniciye ödenir.
(2) Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır:
a) Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde veya aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizler dikkate alınarak oluşturulacak analizler.
b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizler dikkate alınarak oluşturulacak analizler.
c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleri dikkate alınarak oluşturulacak analizler.
ç) Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler.
(3) İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:
a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde veya aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında idareye verdiği teklif rayiçler.
b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.
c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.
ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri.
(4) Yeni fiyat yüklenici ile birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tespit edilerek düzenlenen tutanak idarenin onayına sunulur ve otuz gün zarfında idarece onaylanarak geçerli olur. Yeni fiyat tespitinde yüklenici ile uyuşulamaz ise, fiyat tutanağı idare tarafından onaylanmaksızın, taraflarca anlaşmazlık tutanağı düzenlenir ve anlaşmazlık idare tarafından on gün içerisinde Yüksek Fen Kurulunca belirlenen usul ve esaslara uygun olarak anılan Kurula intikal ettirilir. Yüksek Fen Kurulu tarafından tespit edilen fiyatın iki tarafça kabulü zorunludur. Yüklenici, fiyat uyuşmazlığı hakkındaki Yüksek Fen Kurulu kararını beklemeden idare tarafından tespit edilmiş fiyat üzerinden işe devam etmek zorundadır.
(5) İkinci fıkraya göre yeni fiyatın hesabında, yeni tespit edilecek iş kaleminin analizinde yer alan girdilere ait miktarların varsa rayiçlere ve genel giderlere tesiri dikkate alınır. Bu itibarla, sözleşmede yeni birim fiyat analizleri için önceden belirlenmiş bir kâr ve genel gider oranı var ise bu oran dikkate alınarak yeni birim fiyat hesabı sonuçlandırılır. Sözleşmede bu konuda bir oran belirlenmemiş ise, oluşturulan kâr ve genel gider hariç analiz tutarına %10 oranındaki yüklenici karına ilave olarak %15 oranına kadar idare ve yüklenicinin anlaştığı oranda genel gider eklenir. Ayrıca, yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kaleminin bulunması halinde, bu madde kapsamında hesaplanan yeni birim fiyat; yüklenici tarafından benzerlik gösteren iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın, idarece aynı iş kalemi için resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyata oranı (0,90’ı aşmamak üzere) ile yeni iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın çarpılması sonucunda elde edilen tutarı geçemez. Yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kaleminin bulunmaması halinde ise, yeni birim fiyat; yeni iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın %90’ını geçemez.6) İdare istediği taktirde; bir işte, sözleşmeye esas proje içinde kalan ancak öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olduğu hallerde, ayrıca bir yükleniciye yaptırılması mümkün olan bir işi başkasına da yaptırabilir, bundan dolayı yüklenici herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
(7) 12 nci maddenin dördüncü fıkrasına göre gerçekleştirilen proje değişikliğine bağlı olarak iş eksilişinin ortaya çıktığı durumlarda, iş eksilişi kapsamına giren imalatların fiyatının hesaplanmasında, bu maddede yer alan yeni fiyatın tespitine ilişkin hükümler uygulanır.” düzenlemesi,
İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;
a) Adı: Hisarcık – Gediz İl Yolu Km:0+000-35+906 Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Köprü İşleri ve Üstyapı (BSK) İnşaatı Yapım İşi
b) Türü: Yapım işleri
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): 1986E-128-68503
d) Kodu:
e) Miktarı:
35,906 km Yol yapım işi
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Hisarcık – Gediz İl Yolu Km:0+000-35+906 Arası” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde “35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlenecektir.
35.1.1. Hesaplamada Kullanılacak Formül: Toplam Puan=Teklif Fiyatı Puanı + Fiyat Dışı Unsur Puanı
İsteklinin Toplam Puanı hesaplanırken;
Toplam Puan= ( (En Düşük Teklif Fiyatı / İsteklinin Teklif Fiyatı) X İdarece girilen Teklif Fiyat Puanı ) + Fiyat Dışı Unsur Puanı
Fiyat Dışı Unsur Değerlendirme Yöntemi: İş kalemleri bazında teklif fiyat nitelik puanlaması
Aşağıda, teklif cetvelinde yer alan iş kalemlerinden seçilen kaleme/kalemlere ilişkin asgari ve azami oranlar belirlenmiştir. İsteklinin teklif cetvelinde seçilen bu kalemlere verilmiş olan teklifler, isteklinin kısma/ihaleye vermiş olduğu toplam teklife oranlanarak 100 ile çarpılacak, bulunan oran o kalem için belirlenen asgari oran ile azami oran arasında kalıyorsa istekli o kalem için belirlenen fiyat dışı unsur puanını alacaktır.
İş kalemlerinde gruplama yapılmış olması halinde, gruba dahil olan kalemlere istekli tarafından teklif edilen tutarların toplamının, isteklinin kısma/ihaleye vermiş olduğu toplam teklife oranlanarak 100 ile çarpılması sonucu bulunan oran, o grup için belirlenen asgari oran ile azami oran arasında kalıyorsa, istekli o grup için belirlenen fiyat dışı unsur puanını alacaktır.
Bu yönteme ilişkin işlemler, belirlenen bütün kalemler için isteklilerin teklif cetveli esas alınarak EKAP tarafından otomatik olarak yapılacak ve toplam fiyat dışı unsur puanları hesaplanacaktır.
Numune Değerlendirmesinde Kullanılacak Mı?: Hayır
Demonstrasyon Değerlendirmesinde Kullanılacak Mı?: Hayır
Teklif Fiyat Puanı: 50
…
35.1.2. Fiyat dışı unsurların değerlendirilmesine ilişkin bilgi ve belgeler yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilecektir. …” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı 48’inci maddesinde “…8-Bu ihale kapsamındaki işin yürütülmesi sırasında İdarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ancak ihale dokümanında ve/veya teklifi kapsamında fiyatı belirlenmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarının hesaplanmasında; sözleşmenin ifası sırasında Karayolları Genel Müdürlüğünün yürürlükteki genelgelerine göre işlem yapılır. …” düzenlemesi yer almaktadır.
İhale işlem dosyası kapsamında gönderilen bilgi ve belgelerden, Karayolları 14. Bölge Müdürlüğü tarafından 13.08.2021 tarihinde yapılan “Hisarcık – Gediz İl Yolu Km:0+000-35+906 Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Köprü İşleri ve Üstyapı (Bsk) İnşaatı Yapım İşi” ihalesinde 91 adet doküman edinildiği, 58 isteklinin ihaleye teklif verdiği, idarece yaklaşık maliyetin 235.162.911,18 TL, sınır değerin ise 142.868.747,27 TL olarak hesaplandığı, 06.09.2021 tarihinde idare tarafından teklifi sınır değerin altında kalan 27 istekliye aşırı düşük teklif sorgulamasının yapıldığı,
Başvuru sahibi Yafa Müh. Müş. İnş. San. ve Tic. A.Ş. – İz Grup Mad. Taah. İnş. Mak. Proje İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından 09.09.2021 tarihinde idareye yapılan şikayet başvurusu üzerine, PMAT-O ve PMT-O iş kalemlerinin alt analizinde yer alan 10.120.1068 poz numaralı titreşimli silindir (7-9 ton-9 ton dahil-statik ağırlık 14-18 ton dinamik kuvvette silindir+paletli traktör takriben 56-76 hp) analiz girdisinin idarece sehven açıklama istenilmeyecek analiz girdisi olarak belirlendiği anlaşılmış olup söz konusu analiz girdisi açıklama istenilecek analiz girdisi olarak düzeltilip teklifi sınır değerin altında kalan isteklilere 10.09.2021 tarihinde yeniden aşırı düşük teklif sorgulaması yapıldığı,
Akabinde Mau Yapı İnş. A.Ş. – Mehmet Ali Ünal İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından 15.09.2021 tarihinde idareye yapılan şikayet başvurusu üzerine, B-O-10 iş kaleminin alt analizinde yer alan 10.330.5441 poz numaralı katyanik asfalt emülsiyonu (CRS-1 Tipi) analiz girdisine ait miktarın 0,2kg belirlenmesi gerekirken sehven 0,0002 kg olarak belirlendiğinin idarece anlaşıldığı, söz konusu düzeltmenin yapılmasıyla birlikte bahse konu iş kalemi içerisinde yer alan 10.120.1030 poz numaralı yükleyici (11/2 yd3 veya 5500 libre taşıma güçlü, takriben 80 HP muadili lastik tekerlekli) analiz girdisinin açıklama istenilmeyecek analiz girdisi konumundan açıklama istenilecek analiz girdisi konumuna geldiği, anılan düzeltmeler yapılarak teklifi sınır değerin altında kalan isteklilere 23.09.2021 tarihinde 3. kez aşırı düşük teklif sorgulaması yapıldığı, ayrıca idarece söz konusu miktar artışı ile yaklaşık maliyette 326.472,00 TL’lik bir artış meydana geldiği tespitinin yapıldığı,
İdare tarafından 23.09.2021 tarihinde teklifi sınır değerin altında kalan isteklilere yapılan aşırı düşük teklif sorgulaması üzerine, Danış Yapı Maden. San. ve Tic. A.Ş., Öztaç Pet. Hafr. İnş. Nak. Tem. İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş. ve Mau Yapı İnş. A.Ş. – Mehmet Ali Ünal İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarının yapıldığı, Öztaç Pet. Hafr. İnş. Nak. Tem. İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş. ve Mau Yapı İnş. A.Ş. – Mehmet Ali Ünal İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarının idarece uygun bulunmayarak tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, 11.10.2021 onay tarihli ihale komisyonu kararıyla ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması kabul edilen Danış Yapı Maden. San. ve Tic. A.Ş. üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin ise As-Yol Yapı San. ve Tic. A.Ş. olarak belirlendiği görülmüştür.
Yapılan incelemede, idare tarafından B-O-10 iş kalemi içerisinde yer alan 10.330.5441 poz numaralı katyanik asfalt emülsiyonu (CRS-1 Tipi) analiz girdisine ait miktarın 0,2 kg belirlenmesi gerekirken sehven 0,0002 kg olarak belirlendiği ve söz konusu düzeltme yapıldığında yaklaşık maliyette 326.472,00 TL’lik bir artış meydana geldiğinin anlaşıldığı, yaklaşık maliyetin ihalenin ilânına ilişkin sürelerden, ihalenin yapılma usulüne, ihaleye katılımda sunulması istenilebilecek belgelerden, ihaleye yabancı isteklilerin katılıp katılamayacağına, aşırı düşük teklif sınır değerinden, aşırı düşük teklif açıklamalarının değerlendirilmesine vb. birçok konuda dikkate alınması gerekliliği öngörülmekte ise de, yaklaşık maliyette tespit edilen her hatanın ihalenin iptaline gerekçe oluşturmayacağı, bu noktada yaklaşık maliyetteki hataların esaslı olup olmadığı hususunun önem arz ettiği açıktır.
Bu kapsamda, şikâyete konu ihalede bahse konu iş kalemi miktarında oluşan hata ile yaklaşık maliyette meydana gelen değişikliğin sınır değeri 385,49 TL tutarında değiştirdiği ve söz konusu değişikliğin de sınır değerin üstündeki ve altındaki isteklileri değiştirmediği, dolayısıyla yaklaşık maliyette meydana gelen değişikliğin ihalenin sağlıklı şekilde sonuçlandırılmasına engel teşkil etmeyeceği,
Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 22’nci maddesinde anılan Genel Şartname’nin 12’nci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile bahse konu Genel Şartname’nin 21’inci maddesine göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, aynı Genel Şartname’nin 22’nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen usuller çerçevesinde tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödeneceğinin düzenlendiği, ayrıca Kamu İhale Genel Tebliği’nin 53.5’inci maddesinde yeni iş kaleminin birim fiyatının tespit edilmesine ilişkin açıklamalara yer verildiği, anılan düzenlemeler ile açıklamalar incelendiğinde, sözleşme aşamasında yeni bir iş kaleminin ortaya çıkması durumunda bu iş kaleminin yaklaşık maliyete oranlanması suretiyle hesaplanacağına ilişkin bir düzenleme veya açıklama bulunmadığı, dolayısıyla başvuru sahibi isteklinin “…böyle bir durumun ortaya çıkması durumunda bu madde kapsamında hesaplanan yeni birim fiyatın hangi yaklaşık maliyete oranlanarak tespit edileceğinin belirsiz olduğu…” iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan, İdari Şartname’nin 35’inci maddesinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirleneceğinin düzenlendiği, fiyat dışı unsur puanlaması için idare tarafından teklif cetvelinde yer alan tüm iş kalemleri için asgari ve azami oranların belirlendiği, istekli tarafından herhangi bir kalem için verilen teklifin isteklinin toplam teklifine göre oranı o kalem için belirlenen asgari ve azami oran arasında kaldığı takdirde o kalem için belirlenen fiyat dışı unsur puanını alacağı, diğer bir deyişle fiyat dışı unsur puanlamasının her bir kaleme ilişkin verilen teklifin toplam teklife oranlanmasıyla hesaplanacağı düzenlenmiştir.
İdarece şikayete verilen cevapta “…Yaklaşık maliyetteki değişim neticesinde teklif fiyat puanı tablosu da tekrardan gözden geçirilmiş olup asgari oran, azami oran ve fiyat dışı unsur puanında herhangi bir değişimin olmadığı tespit edilmiştir.” ifadelerine yer verildiği görülmüş olup, idareye gönderilen 01.11.2021 tarihli ve 18685 sayılı yazımızla söz konusu hususlara ilişkin herhangi bir çalışma yapılıp yapılmadığı, yapıldı ise bahse konu belgelerin gönderilmesi istenilmiş, idare tarafından 04.11.2021 tarihli ve 614718 sayılı yazı ekinde eski ve yeni fiyat dışı unsur tabloları gönderilmiştir.
Söz konusu tablolar incelendiğinde, her bir iş kaleminin minimum ve maksimum oranlarının o kalemin yaklaşık maliyet içindeki payının %75’i ve %125’i oranında belirlendiğinin görüldüğü, yaklaşık maliyetin değişmesiyle birlikte 52 adet iş kaleminin 47 adedinin asgari ve/veya azami oran aralıklarının değiştiği, geçerli teklif sahibi isteklilerin birim fiyat teklif cetvellerinde yer alan her bir iş kaleminin toplam teklif tutarlarına oranları idarece gönderilen yeni fiyat dışı unsur tablosuna göre incelendiğinde ihale üzerinde bırakılan istekli dahil 5 isteklinin fiyat dışı unsur puanlamasının dolayısıyla toplam teklif puanlarının değiştiği, söz konusu değişikliklerin de isteklilerin teklif sıralamasını değiştirdiği, diğer bir anlatımla yaklaşık maliyette meydana gelen değişikliğin fiyat dışı unsur puanlamasını etkilediği, söz konusu hususun da ihale sonucunu etkilediği, dolayısıyla ihale sürecinin sağlıklı şekilde tamamlanamayacağının anlaşıldığı,
Ayrıca her ne kadar idare tarafından şikayete verilen cevapta “…asgari oran, azami oran ve fiyat dışı unsur puanında herhangi bir değişimin olmadığı tespit edilmiştir.” ifadelerine yer verilmiş olsa dahi 01.11.2021 tarihinde idareden istenen belgeler üzerine gelen cevabi yazıda “Yaklaşık maliyet değişikliğinden dolayı fiyat dışı unsur puanlama tablosunda 50 (A) sütununda yer alan puanlama yüzdesinde kayda değer değişiklik yaşanmadığından …” ifadelerine yer verilerek puanlama yüzdelerinde bir değişiklik meydana geldiğinin idarece de kabul edildiği anlaşıldığından ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,
Oybirliği ile karar verildi.
İhale danışmanı ve ihale danışmanı ankara sayfamızı da ziyaret ederek içeriklerimizi okumaya devam edebilirsiniz.
- Etiketler:
- Fiyat Dışı Unsur Puanlaması
- Yaklaşık Maliyet